Volgens Vektis en de Inspectie Volksgezondheid en Jeugd veroorzaken kwetsbare ouderen de hoogste uitgaven per persoon voor ziekenhuiszorg en is een ziekenhuisopname voor kwetsbare ouderen ontzettend risicovol vanwege de grote kans op complicaties. Deze kunnen op hun beurt weer functionele en/of cognitieve achteruitgang voor de oudere patiënt betekenen. Na ziekenhuisopname wordt 12% van de kwetsbare ouderen binnen 30 dagen heropgenomen. Een kwart van deze heropnames lijkt vermijdbaar en is een gevolg van onder andere een onduidelijke overdracht. Een goede overdracht vindt tijdig plaats, is compleet, correct en bestaat uit duidelijk gedefinieerde verantwoordelijkheden waardoor de zorgverlener in staat is goede zorg te bieden. Door het niet tijdig afleveren van de juiste informatie bij de opvolgende zorgverlener wordt het continuüm van de zorg doorbroken en kan geen geïntegreerde persoonsgerichte zorg geboden worden. Geïntegreerde persoonsgerichte zorg wordt omschreven als zorg waarbij kwaliteit van leven, de mogelijkheden en doelen van het individu centraal staan. De samenwerking tussen de verschillende niveaus en locaties binnen het zorgstelsel is van belang zijn om de zorg ononderbroken op elkaar aan te laten sluiten. Vereist geïntegreerde persoonsgerichte zorg in dat geval dan niet méér dan alleen een schriftelijke overdracht?
Recent vond de 22e editie van de internationale conferentie van geïntegreerde zorg (International Foundation for Integrated Care. ICIC22) in Odense, Denemarken plaats en heb ik deelgenomen aan aantal sessies welke relevant bleken voor deze vraag. Deze sessies bestonden uit presentaties van lopende onderzoeken en meningen van deskundigen. De vraag bleek universeel: ieder land en iedere regio lijkt te kampen met dezelfde problematiek en overal wordt gewerkt aan vergelijkbare oplossingen. Van patiënten in Nederland wordt steeds meer verwacht dat zij, al dan niet met hun sociale netwerk, zoveel mogelijk zelf verantwoordelijk zijn voor behandeling en omgang met ziekte en/of aandoening in het dagelijks leven, zelf keuzes maken en zelf beslissingen maken. Zorgprofessionals kunnen er echter niet vanuit gaan dat elke oudere zelfstandig zijn of haar eigen zorg kan regelen en organiseren, omdat de mate van eigen regie en zelfredzaamheid kan verschillen. Ook bestaat het risico dat patiënten met multiproblematiek verdwalen in het doolhof van de zorg. Deze patiënten staan namelijk met gemiddeld met zeven zorgverleners in contact. De oplossing om de verantwoordelijkheid bij de patiënt zelf neer te leggen lijkt niet realistisch.
Een betere overdracht en daarmee effiëntere zorg kan wel bereikt worden door samenwerking in de keten. Zo is er binnen de geriatrische revalidatiezorg vaak sprake van een veranderende zorgbehoefte of overlap in de zorg en de te behandelen doelen, welke deze samenwerking vereist. In het Nederlandse zorgsysteem is dit niet makkelijk, aangezien een ‘dubbele prestatie declaratie’ automatisch worden afgewezen. De (kunstmatige) grenzen tussen de verschillende zorgvormen en financieringsstromen belemmeren dus een daadwerkelijke samenwerking tussen verschillende partijen en daarmee het bieden van geïntegreerde zorg. Momenteel wordt er gewerkt aan het afsluiten van een Integraal Zorgakkoord maar de GRZ kan zelf ook stappen ondernemen in de keten: netwerkmomenten om innovaties, kennis en ervaringen te delen en de samenwerking te versterken én in de gezamenlijkheid afspraken te beslechten met de financierende partij. Het is van belang dat hierbij de cliëntvraag centraal staat en niet het aanbod. Hiervoor is het van belang over de financiële kaders heen te (mogen) stappen.
De gemeenschappelijke deler bij de zorgprofessional is er al: werken aan zorg op maat. Laat de zorgprofessionals dat ook vooral samen doen.
Wat zijn jouw ervaringen met betrekking tot samenwerking tijdens de overdracht? Laat jouw reactie achter onder het blog op onze LinkedIn-pagina.
21 september 2022
Roos Gelissen, projectleider revalidatie bij AxionContinu en student aan Hogeschool Utrecht: Master Innovatie In Zorg en Welzijn
