In de troonrede van 17 september 2013 werd gesteld dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving. “Wanneer mensen zelf vorm geven aan hun toekomst, voegen zij niet alleen waarde toe aan hun eigen leven, maar ook aan de samenleving als geheel”. Deze zinsnede uit de troonrede heeft er voor gezorgd, dat de bakens binnen de zorg verzet dienden te worden. De komende jaren verandert de zorg ingrijpend zowel voor de cliënt als de zorgmedewerker. Participatie wordt het toverwoord. Samen met het woord participatie doet een ander, wellicht onbekend, woord haar intrede binnen de zorg namelijk ‘ervaringsdeskundige’. Binnen de GGZ wordt ‘de ervaringsdeskundige’ al geruime tijd ingezet. Het begint erop te lijken dat er andere zorgbranches beginnen te volgen.
Wat is een ervaringsdeskundige?
Wanneer je van de trap valt, ben je nog geen ervaringsdeskundige trapvallen. Je hebt de ervaring trapvallen. Wanneer je aan de slag gaat met de ervaring, gaat reflecteren en andere bronnen gaat betrekken en raadplegen dan wordt het ervaringskennis. Wanneer je een opleiding volgt om de ervaringskennis professioneel in te zetten dan spreekt de literatuur over ervaringsdeskundigheid. Ervaring is dus nog geen expertise of deskundigheid.
Mijn werkgever Reade revalidatie en reumatologie heeft eerder al ingezien dat het inzetten van ervaringsdeskundigen zinvol kan zijn. Sinds 2010 is het het eerste revalidatiecentrum in Nederland dat ervaringsdeskundigen structureel en betaald inzet als onderdeel van de behandeling.
Al drie jaar werk ik met veel plezier als ervaringsdeskundige binnen de neurorevalidatie.
Afgelopen 5 november mocht ik te gast zijn bij de opening van de nieuwe CVA-revalidatieafdeling van Woonzorgcentrum Leo Polak in Amsterdam. Mijn eerste kennismaking met geriatrische revalidatiezorg (GRZ). Ook mocht ik diverse medewerkers spreken waaronder een aantal therapeuten uit het primaire behandelproces. In de meeste gevallen werd er enthousiast gereageerd op mijn functie. De vraag die bij mij blijft hangen is; Zou er binnen GRZ geen behoefte zijn aan het inzetten van ervaringsdeskundigen? Ik merk in mijn eigen werk dat wanneer ik een ‘oudere’ revalidant zie, mijn opgebouwde ervaringskennis niet in alle gevallen aansluit bij de behoefte van de revalidant. Ik heb op mijn dertigste als vader en echtgenoot in een jong gezin een zeer zwaar CVA doorgemaakt. De ervaringskennis die ik hiermee heb opgebouwd lijkt in veel gevallen erg waardevol te zijn, maar beziet een heel ander perspectief ten opzichte van iemand die NAH op oudere leeftijd heeft verworven, wellicht gepensioneerd is, de kinderen uit huis heeft en, in veel gevallen, financieel een hele andere positie heeft binnen de samenleving dan een jonger iemand. Beide beleven ingewikkelde situaties op psychologisch, emotioneel en psychosociaal vlak. Beide hebben ook andere behoeftes.
Ik ben erg blij dat ik op de uitnodiging van het Leo Polak ben in gegaan. In mijn achtjarige ervaring binnen de revalidatie heb ik betreffende GRZ een beeld opgebouwd dat niet helemaal overeen lijkt te komen met de werkelijkheid. Ik zag GRZ als een traditioneel verpleeghuis met revalidatiemogelijkheden. De medewerkers van het Leo Polak hebben mij laten zien dat GRZ een professionele revalidatie-instelling kan zijn met gelikte huisvesting. Blijft bij mij de vraag kriebelen wanneer gaat GRZ haar eerste ervaringsdeskundige verwelkomen? Waar mag ik de handschoen neerleggen? En de belangrijkste vraag……… Wie pakt hem op!!??
Ik blijf het met aandacht volgen.
22 december 2015
Harmen Hidding, peer counselor Reade Revalidatie te Amsterdam
