Ketensamenwerking is maatschappelijk een steeds actueler onderwerp binnen de gezondheidszorg. Onderzoek in het verleden heeft al aangetoond, dat ketensamenwerking leidt tot een hogere kwaliteit van leven van patiënten, hogere kwaliteit van zorg en een efficiëntere zorgverlening. Om kwalitatief een goede ketensamenwerking te kunnen bieden is verbinding noodzakelijk tussen de ketenpartners die Geriatrische Revalidatie (GRZ) en Medisch Specialistische Revalidatie (MSR) aanbieden. Op deze wijze kan samenwerking plaatsvinden en bestaat er een mogelijkheid te innoveren.
“Grote ontdekkingen en verbeteringen zijn altijd het gevolg van de samenwerking tussen vele denkvermogens”, Alexander Graham Bell
Binnen mijn werkzaamheden als ketencoördinator van de CVA-keten DWO (Delft-Westland en Omstreken) ben ik voortdurend bezig met Samenwerken, Verbinden en het werken aan Vertrouwen. Deze drie sleutelwoorden zijn volgens mij de grondslag voor een optimale samenwerking tussen de ketenpartners zoals de GRZ en de MSR.
Het initiatief voor de CVA-keten DWO dateert al uit 1999. Om deze samenwerking tussen het ziekenhuis (Reinier de Graaf Groep), de MSR-instelling (Sophia Revalidatie), de GRZ-instelling (Zorginstellingen Pieter van Foreest) en de thuiszorgaanbieder (Careyn) effectief te laten plaatsvinden, hebben de gezamenlijke ketenpartners een convenant opgesteld.
Met dit convenant zijn de gelijkwaardigheid en de gezamenlijke ambitie van de vier ketenpartners vastgelegd. Hiermee is een basis gecreëerd voor gemeenschappelijke belangen. Door elkaar daadwerkelijk te ontmoeten en te spreken over onder andere zorginhoudelijke en organisatorische aspecten van de zorg voor CVA-patiënten binnen de keten, is de integratie van GRZ en MSR binnen de keten positief beïnvloed door een daadwerkelijke Verbinding. Beide partners leveren revalidatie en doen dit in Samenwerking. Een belangrijke factor in deze samenwerking is Vertrouwen. De triage door neuroloog, revalidatiearts en specialist ouderengeneeskunde, is gestoeld op het kennen van elkaars competenties en deze in overeenstemming te brengen met de behoefte van de patiënt en zijn revalidatievraag.
Ondanks dat het vertrouwen tussen de verschillende instellingen binnen de keten DWO goed te noemen valt, blijft dit een punt van aandacht. (Keten)Samenwerken is niet een vanzelfsprekendheid, het is iets waar continu aan gewerkt moet worden.
Ketensamenwerking is een bijzondere vorm van samenwerking. Bij deze vorm van samenwerking maken macht en bureaucratie plaats voor vertrouwen, anderen iets gunnen en verbinding leggen.
De keten bestaat uit verschillende organisaties die naast hun gezamenlijke ambities ook hun eigen ambities en doelen hebben. Partijen moeten dan ook bereid zijn -en in willen zien- dat zij elkaar daadwerkelijk met regelmaat dienen te treffen. Op deze wijze kan er samen gekeken worden wat er nodig is voor een goed (eind)resultaat. Belangrijk daarbij is dat zij binnen het referentiekader van de ketenpartners weten te treden. Deze belangrijke factor zorgt voor vertrouwen. Dit in combinatie met de gezamenlijke ambitie vormt een goed fundament voor samenwerking.
Maar hoe is het landelijk met de Samenwerking , het Verbinden en het Vertrouwen gesteld?
Landelijk zie je dat de gezondheidszorg continu onderhevig is aan veranderingen. Vragen als ‘hoe kan de kwaliteit van de zorg omhoog?’ en ‘hoe kan de zorg efficiënter georganiseerd worden?’, zijn veel besproken onderwerpen. Zorgaanbieders zoals de MSR moeten zich steeds diepgaander verantwoorden voor hetgeen zij doen. Daarnaast zie je ontwikkelingen, zoals de opkomst van de Geriatrische Revalidatie Zorg. Deze bewegingen in de gezondheidszorg leiden regelmatig tot vragen of zelfs tot aannames. Is dit concurrentie? Hoe moet hier op geanticipeerd worden? Wat is het verschil? Revalidatie in een verpleeghuis, wat is dat? En is dat wel revalidatie? Allemaal vragen en aannames die de gemoederen bezig houden. Vragen zijn natuurlijk prima, maar ongegronde aannames leiden meestal tot een diepere kloof in plaats van Samenwerking , Verbinding en Vertrouwen. In de praktijk merk je dat er nog heel onwennig met deze situaties wordt omgegaan.
Berichten in de media zoals in het Revalidatie Magazine (jaargang 22, nummer 3, september 2016) over andere samenwerkingsverbanden tussen ziekenhuisrevalidatie en MSR passeren de laatste tijd de revue. Mooi om te lezen dat professionals elkaar weten te vinden en dat er naar samenwerking wordt gekeken. Complementair aan elkaar zijn is mijns inziens de beste manier om patiënten zo goed mogelijk te begeleiden tijdens hun revalidatie. De laatste jaren is ook de Geriatrische Revalidatie in Nederland actief. De GRZ houdt zich bezig met complexe revalidatievraagstukken rond een steeds groter wordende groep, namelijk de kwetsbare oudere patiënten met multimorbiditeit. In de publicatie in het Revalidatie Magazine wordt geen woord geschreven over de GRZ en mogelijkheden tot samenwerking/integratie. Een gemiste kans tot Samenwerking?
Tevens wordt in dezelfde publicatie betoogd dat de MSR en ziekenhuisrevalidatie de regie in een keten zouden moeten voeren. Maar waar komt het idee vandaan dat hier een regisseursrol is weggelegd voor deze groep(en)? Hier komt het volgens mij juist aan op ketenregie, waarbij Samenwerking , Verbinding en Vertrouwen tussen alle ketenpartners voorop moet staan. De regie moet in gezamenlijkheid worden gevoerd, waarbij alle partners dus ook de GRZ inbreng hebben. Want als je naar de hedendaagse zorg kijkt, komen de volgende vragen bij mij naar boven. Hoe lang verblijven patiënten tegenwoordig nog in het ziekenhuis? Hoe groot is de groep die vanuit het ziekenhuis naar de MSR gaat? Vragen die je stelt als je nadenkt over de samenwerking en het nemen van de regie. Is het nog passend in de huidige ontwikkelingen in de zorg om te denken dat de regie bij één ketenpartner zou moeten liggen? Ik ben van mening van niet!
Het wordt tijd dat we ons niet meer op het onderscheid richten, maar dat we met elkaar de dialoog aan gaan. Hoe kunnen we complementair zijn aan elkaar? Hoe kunnen we met elkaar en met de gezamenlijke kennis de revalidatiepatiënten een kwalitatief zo goed mogelijke revalidatiekans geven op de juiste plek en ook nog op een maatschappelijk verantwoorde wijze?
“It is the long history of humankind (and animal kind, too) those who learned to collaborate and improvise most effectively have prevailed”, Charles Darwin
Het is de hoogste tijd! Laten we nu eindelijk gaan Verbinden en daadwerkelijk de Samenwerking aangaan! Laten we nu eindelijk complementair werken aan een goede toekomst voor onze patiënten. Laten we nu eindelijk in Vertrouwen met elkaar werken aan een toekomstbestendige gezondheidszorg!
10 januari 2017
Arno J. Doornebosch MNR, Ketencoördinator bij CVA-keten DWO, Projectcoördinator GRZ en Neurorevalidatie fysiotherapeut bij Zorginstellingen Pieter van Foreest
naar een nieuwsbericht op onze homepage.
